بیزینس مدل چیست و چه کمکی به کسب و کارتان می کند؟

 بوم یا مدل کسب‌و‌کار به‌عنوان طرحی موفق برای عملکرد تجارت، شناسایی منبع درآمد، ایجاد مشتری هدف و شناسایی نوع محصولات در نظر گرفته می‌شود. درحالت‌کلی بوم کسب‌و‌کار یا Business Model Canvas یک ابزار مدیریتی و استراتژیک بوده که به مدیران اجازه می‌دهد مدل کسب‌و‌کار خود را توصیف، طراحی و بازسازی کنند یا به حالت‌های مختلف تغییر دهند. در این مقاله قصد داریم به سوالاتی در خصوص بوم کسب و کار پاسخ دهیم و بخش‌های مختلف بوم کسب و کار را بررسی خواهیم کرد.

بوم کسب و کار یک ابزار برای مدیریت استراتژیک بوده و به شما در شکل‌گیری و ایده‌یابی کسب‌و‌کارتان کمک می‌کند. بوم کسب‌و‌کار یک سند شامل 9 بخش مختلف است که هر کدام نشان‌دهنده یکی از المان‌های مختلف کسب‌و‌کار است که برای تکمیل آن باید در رابطه با هر یک از این قسمت‌ها ایده‌پردازی و طوفان فکری انجام شود و بعد از آن طبق اطلاعات جمع‌آوری‌شده داده‌ها را بررسی نمود.

1. بخش مشتریان ( مشتری به افرادی گفته می‌شود که کسب و کارها سعی دارند آن‌ها را هدف قرار دهند و انواع محصولات را به آن‌ها معرفی کنند در واقع افرادی که مایلند برای مشکلی که شما برای آنها حل می کنید پول بپردازند)
2. ارتباط با مشتریان ( نوع ارتباط و کانال ارتباطی با مشتریان است و اینکه چگونه مشتریان را جذب می کنید؟ چگونه مشتریان را حفظ می کنید؟ چگونه آنها را رشد می دهید؟ )
3. کانال‌ها (مسیرها و راه‌های ارتباط با مشتریان و یا در واقع اینکه چگونه با مشتریان احتمالی کسب و کارتان ارتباط برقرار خواهید کرد)
4. جریان‌های درآمد ( منابعی که کسب و کارها برای کسب درآمدشان از روش فروش محصولات یا خدمات مختلف به مشتریان استفاده می‌کنند ، درواقع اینکه ایده کسب و کار شما چگونه درآمدزایی می کند)
5. فعالیت‌های کلیدی (عنوان فعالیت ها و وظایف اصلی که کسب و کار دارد تا به هدف نهایی برسد ، درواقع فعالیت‌هایی که کسب و کار شما را فعال می کند)
6. منابع کلیدی (منابعی مورد نیاز کسب و کار  تا به هدف نهایی برسد)
7. شرکای کلیدی ( به شرکت ها و تامین‌کنندگانی گفته می‌شود که برای رسیدن به هدف کسب و کار کمک می‌کنند )
8. ساختار هزینه‌ها (پیش‌بینی هزینه اجرای مدل کسب‌و‌کارتان است که باید بپردازید)
9. ارزش‌های پیشنهادی (مجموعه راهکارهای منحصربه فرد برای رفع مشکل مشتریان است)

اولین چیزی که با شنیدن یک کسب و کار موفق به ذهنتان خطور می کند چیست؟ در ذهن من گوگل است. اما، آنها نیز سهم عادلانه خود را از شکست داشته اند.

گوگل در ابتدا برای کسب درآمد از طریق فروش الگوریتم جستجوی خود تلاش می کرد سرانجام در سال 2003، آنها Adwords را راه اندازی کردند، یک پلت فرم تبلیغاتی برای مشاغل. این تغییر در مدل کسب و کار باعث شد تا آنها به رهبر بازار جستجو تبدیل شوند و برای بیش از دو دهه در صدر قرار گیرند.

مدل کسب‌وکار شما می‌تواند استارت‌آپ شما را ایجاد کند یا شکست دهد.

از هرکسی که ایده کسب و کار دارد بپرسید و اولین توصیه ای که دریافت می کنند این است که «یک طرح تجاری بنویسید». این موضعی است که معمولاً توسط کارآفرینان جوان اتخاذ می شود. با این حال، تحولات در اقتصاد جهانی و همچنین پیشرفت های تکنولوژیکی، طرح تجاری Beusiness Plane را منسوخ کرده است. به قول الکساندر اوستروالدر، خالق بوم مدل کسب و کار، "برنامه های تجاری طولانی اغلب خطر شکست را افزایش می دهند".

BMC اکنون استانداردی است که نه تنها توسط استارت آپ ها بلکه شرکت هایی مانند مایکروسافت، جنرال الکتریک، مسترکارت نیز استفاده می شود. هدف، نگاهی فراتر از صفحات گسترده، تحقیقات بازار و پیش بینی های مالی است. جالب است بدانید که اگرچه تمرکز اصلی BMC بر پایه‌گذاری مدل کسب‌وکار شما است، اما به ارتقای کسب‌وکار شما در حین تکامل نیز کمک می‌کند. اگر می خواهید یک استارتاپ موفق باشید، به چیزی قدرتمند مانند بوم مدل کسب و کار نیاز دارید.

سوال این است که چگونه از بوم مدل کسب و کار برای رسیدن به نتایج مورد نظر خود استفاده می کنید؟

ما قصد داریم در این مقاله برای شروع شما یک نمای کلی از بوم مدل کسب و کار ارائه دهم.

برخلاف طرح کسب‌وکار (Beusiness Plane) سنتی که خواندن آن دشوار است، بوم مدل کسب‌وکار یک سند یک صفحه‌ای است که به مهم‌ترین عناصر راه‌اندازی و اصلاح و بهبود روش های استارت‌آپ ها می‌پردازد و به شما کمک می‌کند از ارزش منحصر به فرد کسب و کار خود درآمد کسب کنید.

در اینجا 5 مزیت کلیدی بوم مدل کسب و کار آورده شده است:

1. بوم مدل کسب و کار متمرکز است:

شرکت ها نیاز به تعریفی از نحوه ارائه محصولات خود به مشتریان خود دارند و بوم مدل کسب و کار به شما در تعریف آنها کمک می کند. همچنین به شما مزیت رقابتی می دهد تا نه تنها از طریق نوآوری محصول، بلکه از طریق طراحی صحیح کسب و کار خود، یک تجارت سودآور راه اندازی کنید.

2. BMC واضح و مختصر است:

این به شما کمک می کند تا سفر راه اندازی خود را مستند کنید تا بتوانید به راحتی آن را در حین حرکت تغییر دهید. تصور کنید این کار را با یک سند 100 صفحه ای انجام دهید! مدل کسب و کار طرحی است که در ابتدا کسب و کار شما را تعریف می کند و بعداً آن را گسترش می دهید. برای ارتباط آسان با تیم شما، مفید است تا سرمایه گذاران، شرکا و همچنین کارمندان با چشم‌انداز شما همراه شوند.

3. با BMC نیازهای مشتری را هدف قرار دهید:

بزرگ‌ترین دلیل شکست استارت‌آپ «مناسب محصول/بازار» است و نه خود محصول. خیلی اوقات ما این را فراموش می کنیم و انرژی خود را صرف ساختن یک محصول عالی می کنیم. "بسازید و آنها خواهند آمد" یک شعار در حال مرگ است. بوم مدل کسب و کار شما را مجبور می کند که فراتر از محصول خود فکر کنید. وقتی تصور می کنید که چگونه محصول خود را می فروشید، به چه نوع منابعی نیاز دارید و همچنین به بخش های مختلف مشتریانی که می توانید خدمات دهید، کسب و کار شفاف می شود. وقتی با مشتریان خود صحبت می کنید، مستندسازی آن به شما وضوح می دهد.

4. با BMCخطر شکست را کاهش  دهید:

بوم کسب‌وکار به شما کمک می‌کند تا مراحل اجرا را مورد نیاز قرار دهید تا ایده خود را به بازار عرضه کنید. اتصال نقاط بین ارزش پیشنهادی + بخش های مشتری + جریان درآمد، ورودی خوبی برای استراتژی بازاریابی، بیانیه موقعیت یابی و همچنین استراتژی فروش شما است. شما نسبت به رقبای خود که در صفحات طولانی طرح کسب و کار غوطه ور هستند برتری دارید.

5. چارچوب علمی که کار می کند:

بوم کسب و کار یک روش آزمایش شده نه تنها برای استارت آپ ها بلکه برای نوآوری در شرکت های بزرگ است. Nespresso، یک شرکت کاملاً تحت مالکیت دختر نستله، یک نمونه عالی از یک مدل تجاری قدرتمند است. با تبدیل یک تجارت تراکنشی (فروش قهوه از طریق خرده فروشی) به کسب و کار با درآمدهای مکرر (فروش غلاف های اختصاصی از طریق کانال های مستقیم) چهره صنعت قهوه را تغییر داد.

در نتیجه، مهم است که جلوتر از سایر کسب و کارهای هم صنف خود باشید و به جای طرح کسب و کار، یک بوم کسب و کار ایجاد کنید.

عنصر کلیدی بوم کسب و کار به شما کمک می کند تا تعریفی عمیق، مختصر و واضح از کسب و کار خود ثبت کنید و با تمرکز بر جنبه هایی جدا از توسعه محصول، به شما مزیت رقابتی برای راه اندازی یک استارتاپ سودآور می دهد.

در این مقاله به بررسی بوم کسب و کار  شرکت uber  خواهیم پرداخت:

بوم مدل کسب و کار اوبر

مدل کسب‌وکار اوبر یکی از مدل‌های کسب‌وکار چندوجهی به شمار می‌رود، چرا که این پلتفرم به عنوان یک واسطه، رانندگان را با مسافران آشنا می‌کند. اوبر خدمات حمل‌ونقل را با هزینه‌ای مناسب به مسافران ارائه می‌کند و برای رانندگان، منبع درآمد ثانویه ایجاد می‌کند. بوم مدل کسب و کار اوبر را به شکل تصویر زیر می‌توان در نظر گرفت.

ارزش‌های پیشنهادی اوبر

بزرگ‌ترین ارزش پیشنهادی اوبر برای مشتریان، ساده شدن فرآیند یافتن تاکسی است. در این کسب‌وکار در تمام ساعات روز خودروهایی برای سفر وجود دارد و مسیر آن‌ها را می‌توان در نقشه مشاهده کرد. علاوه‌بر این، هزینه سفر در اوبر  از کرایه‌های تاکسی عادی مقرون‌به‌صرفه‌تر است.

استفاده از اوبر برای رانندگان نیز یک منبع درآمد (اصلی یا ثانویه) است. این شغل به تجربه و سابقه کاری زیادی نیاز ندارد، ساعت کاری منعطف دارد و دسترسی به مسافران را نیز ساده‌تر کرده است.

علاوه بر این، مسافران مقصد نهایی خود را در نقشه مشخص می‌کنند و این کار باعث کاهش سوءتفاهم میان افرادی می‌شود که به یک زبان صحبت نمی‌کنند. این موضوع برای هر دو وجه، نکته‌ای مثبت محسوب می‌شود.

بخش‌های مشتریان در اوبر

به طور کلی، مشتریان اوبر به دو بخش رانندگان و مسافران تقسیم می‌شوند. بخش مسافران شامل افرادی می‌شود که خودرو شخصی ندارند یا نمی‌توانند در زمان مشخصی از خودرو خود استفاده کنند یا نیاز دارند به خارج از شهر سفر کنند.

بخش رانندگان نیز شامل افرادی می‌شود که به رانندگی به عنوان شغلی دوم برای کسب درآمد بیشتر نیاز دارند و با استفاده از یک اپلیکیشن، شغلی جدید پیدا می‌کنند.

ارتباط با مشتریان در اوبر

قسمت ارتباط با مشتریان در بوم کسب‌وکار اوبر به سه بخش مشتریان، رانندگان و قانون‌گذاران تقسیم می‌شود.

تمرکز اصلی اوبر روی مشتریان است. اگر این شرکت هیچ اعتباری در بخش مصرف‌کنندگان و کاربران نهایی نداشته باشد، نمی‌تواند با دو بخش دیگر ارتباط برقرار کند. شفافیت در مدت و هزینه سفرها، تأمین امنیت و حفظ حریم خصوصی افراد در اینجا نقشی ضروری ایفا می‌کنند.

دومین بخش بزرگ از مشتریان اوبر را گروه رانندگان تشکیل می‌دهد. از آنجایی که رانندگان، به استخدام اوبر درنیامده‌اند و خودروهای آن‌ها از اموال اوبر محسوب نمی‌شوند، این شرکت باید شرایط کاری و پرداختی جذابی را برای رانندگان فراهم کند تا بتواند کسب‌وکار خود را حفظ کند.

اوبر با کمک قانون‌گذاران، مسئولیت‌های مختلفی را در چارچوب قانون می‌پذیرد؛ طوری که خود کسب‌وکار نیز قوانین بازار را نقض نکند.

شرکای کلیدی اوبر

رانندگان مهم‌ترین شریکان کلیدی اوبر محسوب می‌شوند، چراکه بدون آن‌ها این شرکت نمی‌تواند به مشتریان نهایی دسترسی پیدا کند و ارزش‌های پیشنهادی خود را به افراد ارائه کند و در نتیجه، درآمد کسب کند. این افراد در بخش «تأمین» زنجیره قرار می‌گیرند.

از شرکای کلیدی دیگر اوبر می‌توان به سرمایه‌گذاران اشاره کرد. سرمایه‌گذاران به شرکت فرصت رشد و توسعه می‌دهند. این افراد با وارد کردن سرمایه اولیه به شرکت در توسعه اپلیکیشن، الگوریتم و ویژگی‌های جدید کمک می‌کنند. البته از این منبع درآمد برای هزینه‌های دیگر شرکت نیز استفاده می‌شود.

در آخر، تأمین‌کنندگان فناوری‌هایی مانند GPS، پرداخت، برقراری ارتباط، فضای ذخیره ابری، سیستم‌های تحلیل داده و... از شریکان اوبر محسوب می‌شوند.

فعالیت‌های کلیدی در اوبر

اوبر دو فعالیت کلیدی زیر را انجام می‌دهد.

• توسعه و نگهداری اپلیکیشن و الگوریتم‌های آن
• توسعه و نگهداری تعامل میان رانندگان و مسافران

برای انجام این فعالیت‌ها، پرداختن به فعالیت‌های دیگری مانند بازاریابی، برقراری ارتباط میان بخش‌های مختلف مشتریان، خدمات مشتریان و... لازم است.

منابع کلیدی در اوبر

اوبر دو منبع کلیدی دارد که در فهرست زیر نام برده شده‌اند.

• پلتفرمی که رانندگان و مسافران را به هم متصل می‌کند و همواره روی رشد منابع و الگوریتم‌های آن تمرکز می‌شود.
• خود برند اوبر که در تمام شهرهای محل فعالیت کمپانی از آن استفاده می‌شود.

ساختار هزینه‌ها در اوبر

ساختار هزینه‌های اصلی اوبر در هزینه‌های نگهداری از پلتفرم و بازاریابی برای یافتن مشتریان جدید خلاصه می‌شود. علاوه بر این، هزینه‌های قانونی، هزینه کارت‌های اعتباری، بیمه، سرمایه‌گذاری در تحقیق و توسعه و پشتیبانی از مشتریان نیز از هزینه‌های این شرکت محسوب می‌شوند.

کانال‌های اوبر

بزرگ‌ترین کانال اوبر برای دسترسی به مشتریان بیشتر تبلیغ از طریق تبلیغات شفاهی کاربران است. همچنین در این شرکت از بازاریابی رسانه‌های اجتماعی برای تبلیغ استفاده می‌شود. تبلیغات فروشگاه‌های اپلیکیشن که رانندگان و مسافران از آن‌جا اپلیکیشن‌های خود را دانلود می‌کنند نیز از کانال‌های توزیع و تبلیغات اوبر است.

جریان‌های درآمد اوبر

جریان اصلی درآمد برای اوبر از طریق دریافت کمیسیون است؛ در واقع هزینه هر سفر به چند بخش دستمزد راننده، هزینه‌ها، مالیات و کمیسیون شرکت تقسیم می‌شود.

بوم کسب و کار شرکت آمازون

بوم کسب و کار شرکت digikala

لینک دسترسی به تمپلیت‌های رایگان BMC

رفرنس‌ها

https://canvanizer.com

https://www.linkedin.com/pulse/5-key-benefits-using-business-model-canvas-instead-plan-young

https://blog.faradars.org

https://www.rtl-theme.com/blog/business-model-canvas-digikala